Ομιλητής

Άρης Μπιλάλης

Στοιχεία ομιλητή

Ερευνητής ναυτικής ιστορίας,
ΟΕΑ/ΑΠΘ (www.wreckhistory.com)
abilalis74@gmail.com

Περίληψη

Ο καθαρισμός των ελληνικών θαλασσών από τα εκατοντάδες ναυάγια που προκλήθηκαν κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελεί έναν άθλο των ανθρώπων που εργάστηκαν σε αυτό το έργο με πενιχρά πολλές φορές μέσα και σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Το επίτευγμα τους γίνεται ακόμη πιο αξιοθαύμαστο αν συνυπολογίσουμε ότι οι περισσότεροι από αυτούς ήταν άνθρωποι χωρίς σπουδές στη ναυπηγική και χωρίς πρότερες τεχνολογικές γνώσεις. Στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος αριθμός των ανελκύσεων που πραγματοποιήθηκαν, δεν είχε ως στόχο την επισκευή και την εκ νέου εμπορική εκμετάλλευση του σκάφους, αλλά την διάλυση του με σκοπό να ανακυκλωθούν τα σιδηρά τμήματα του για την αξία τους ως παλιοσίδερα. Για να προβούν στη διάλυση του ναυαγίου, οι εργολάβοι συνεργάζονταν με δύτες οι οποίοι εργάζονταν υποβρυχίως και με τη χρήση πυρσού ασετυλίνης έκοβαν το ναυάγιο σε μικρά τμήματα, τα οποία στη συνέχεια ανελκύονταν ένα ένα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, προκειμένου να επιταχυνθεί ο διαμελισμός του ναυαγίου, οι δύτες τοποθετούσαν δυναμίτιδα σε αυτό και το ανατίναζαν. Έτσι απέφευγαν τη μακρά προετοιμασία που απαιτούσε η ανέλκυση του ναυαγίου σε ένα τμήμα, καθώς και τη χρήση εξειδικευμένου τεχνικού υλικού το οποίο συνεπαγόταν και ένα επιπρόσθετο κόστος. Κομβικός στην προσπάθεια που συντελέστηκε στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν ο ρόλος του Οργανισμού Ανελκύσεων Ναυαγίων που λειτούργησε από το 1945 έως το 1952. Κατόπιν οι ανελκύσεις συντελέστηκαν από ιδιωτικά συνεργεία, κυρίως οικογενειακές επιχειρήσεις, που συνέχισαν το έργο των υποθαλάσσιων διαλύσεων μέχρι το τέλος της δεκαετίας του εξήντα. Σήμερα από τα ναυάγια που βυθίστηκαν στην διάρκεια του πολέμου, απομένουν κυρίως όσα βρίσκονται σε βάθη μεγαλύτερα των 50 μέτρων ή σε εξαιρετικά δυσπρόσιτες περιοχές. Από τα ναυάγια που βρίσκονταν σε προσβάσιμα βάθη απομένουν μόνο λείψανα. Δυστυχώς διαλύθηκαν και πλοία με μεγάλη ιστορία ή άλλα που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε πολεμικούς τάφους.